حرکت دندان ها در ارتودنسی: ارتودنسی چگونه دندان ها را صاف می‌کند؟

اگر می خواهید بدانید که حرکت دندان ها در ارتودنسی چگونه است و ارتودنسی چطور دندان‌های شما را مرتب می کند این مقاله برای شما نوشته شده است. ما در این صفحه به شما درباره حرکت ارتودنسی توضیحاتی ارائه می دهیم و نشان می دهیم که طی مراحلی دندان ها به واسطه این حرکت ها جابجا می شوند تا صاف شوند.

چرا دندان ها حرکت کرده یا تغییر موقعیت می‌دهند؟

پیش از آنکه بخواهیم درباه حرکت دندان ها در ارتودنسی چیزی بخوانیم، بهتر است که درباره مفهوم کلی حرکت طبیعی خود دندان از جایگاهش صحبت کنیم. حرکت دندان ها و جابجا شدن آن ها می‌تواند یک فرآیند طبیعی باشد و یا بر اثر عوامل خارجی ایجاد شود.

ما ابتدا می خواهیم نشان دهیم که دندان ها چطور به صورت طبیعی ممکن است جابجا شوند و سپس در خصوص عوامل غیر طبیعی حرکت دندان (اغلب کج شدن) و در نهایت حرکت دادن عمدی آن ها در ارتودنسی نیز توضیحاتی ارائه می دهیم.

حرکت دندان ها به صورت طبیعی

دندان ها به طور طبیعی و با افزایش سن شروع به حرکت می‌کنند. اما از آنجا که جابجایی و حرکت آن‌ها بسیار جزئی و ناچیز است، ما متوجه این حرکت نمی‌شویم. به حرکت دندان ها با افزایش سن در اصطلاح دندانپزشکی حرکت مزیال گفته می‌شود. دندان‌ها در این جابجایی به مرور زمان (و هرچه سن بالاتر می‌رود) تمایل دارند که به سمت جلوی دهان حرکت کنند. این حرکت در نهایت منجر به کج شدن دندان ها به سمت جلو می‌شود.

حرکت دندان ها بر اثر تحلیل رفتن مینای دندانی

افزایش سن تنها دلیل حرکت طبیعی دندان‌ها نیست و عوامل دیگری همچون تحلیل رفتن مینای دندان نیز می‌تواند باعث کج شدن و تغییر موقعیت آن شوند. به این صورت که مینای دندان (که بخشی از ضخامت تاج دندان است) کاهش میابد و دندان نیز فضای بیشتری برای جابجایی و تغییر موقعیت پیدا می‌کنند. تحلیل مینای دندان می تواند ناشی از دندان قروچه یا ساییدن عمدی دندان ها به هم باشد و یا اینکه ناشی از ضربه و ترما یا عدم رعایت بهداشت و مصرف غذاهای مضر باشد.

حرکت دندان ها بر اثر پوسیدگی دندان ها

زمانی که دندان ها دچار پوسیدگی می شوند و این پوسیدگی در سطوح طرفی دندان ها (سطوحی که به دندان ها مجاور نزدیک است)، فاصله ای در بین دندان ها به وجود می آورد. این فاصله (ناشی از پوسیدگی دندان) می تواند فضای اضافی ایجاد کند و باعث می شود که دندان مجاور  به سمت فضای حالی حرکت کند.

حرکت دندان ها به خاطر کوچک بودن دندان ها

زمانی که یکی از فک ها بزرگ باشد یا دندان های روی آن فک کوچک تر از حد نرمال باشند فضای زیادی بین دندان ها وجود خواهد داشت. مشابه مورد بالا، وجود فاصله بین دندان ها باعث می شود که دندان ها بتوانند فضای بیشتری برای حرکت و جابجایی داشته باشند.

برای درک بهتر حرکت دندان ها در ارتودنسی ابتدا آناتومی آن را بشناسید

دندان‌های ما دارای دو بخش تاج و ریشه هستند. تاج بخشی از دندان است که از خط لثه به بعد قابل رویت است. و تنها بخش قابل مشاهده دندان ما است. قسمت بعدی ریشه دندان است که در زیر خط لثه  قرار دارد. ریشه دندان‌های ما از طریق یک لیگامان به نام لیگامان پریودنتال به استخوان فک متصل شده است. لیگامان پریودنتال از هزاران الیاف نگه دارنده دندان تشکیل می‌شوند. آن‌ها می‌توانند دندان‌ها را به استخوان فک اتصال دهند.

در اطراف ریشه دندان، بافت استخوانی وجود دارد. اما همانطور که ذکر شد، ریشه دندان مستقیما به استخوان وصل نمی‌شود. بلکه دور تا دور ریشه، لیگامانی وجود دارد به نام لیگامان پریودنتال که از بافت‌ها و یا الیاف خاصی تشکیل شده است.

 و در خصوص استخوان فک که دندان ها را احاطه کرده بهتر است بدانید آن بخشی از استخوان فک که ریشه دندان به کمک بیگامان به استخوان متصل است اصطلاح استخوان الوئولار خوانده می‌شود. در بافت الوئولار استخوانی سلول هایی موسوم به استئوکلاست و استئوبلاست وجود دارند که به ترتیب مسئول تخریب و ساخت بافت استخوانی هستند و به عبارتی آن ها در کار ساخت و ساز استخوان هستند. برای درک چگونگی حرکت دندان ها در ارتودنسی تنها این اطلاعات را داشته باشید کافی است.

چه چیزی باعث حرکت دندان ها در ارتودنسی می‌شود؟

براکت‌های ارتودنسی (که در ادامه توضیح داده شده‌اند) به سطح جلوی یا پشت دندان متصل می‌شوند. از بین این براکت ها، سیم ارتودنسی رد شده است که با وارد کردن فشاری به دندان ها موجب حرکت آن ها می‌شود. زمانی که سیم تنظیم می‌شود، نیروی وارد شده از سیم به براکت و از آن جا تاج، گردن و سپس ریشه دندان منتقل می‌شود. بر اثر این نیروی مداوم، تغییراتنی در ساختار استخوانی و لیگامان پریودنتال ایجاد میشود که در نهایت باعث جابجایی دندان میشود. در ادامه مراحل این حرکت و جابجایی توضیح داده شده است.

حرکت دندان ها در ارتودنسی چگونه است؟

وقتی با کمک سیم و براکت ارتودنسی به دندان نیرو وارد میشود، ابتدا مقداری حرکت در نوک دندان داریم. سپس رشته الیاف های سازنده لیگامان پریودنتال به همان سمتی که نیرو وارد شده فشرده میشوند و از سمت مقابل گسترده شده و کش می آیند. همچنان که فشار ادامه میابد آن بخشی از استخوان فک که لیگامان پریودنتال فشرده شده، برای برگشتن لیگامان به حالت نرمال، به صورت خیلی جزئی و ریز دچار تحلیل میشود.

کار تخریب بافت استخوانی در این شرایط را سلول های استئوکلاست انجام میدهند. با تحلیل استخوان در سمتی که تحت فشار است، دندان کمی جابجا میشود و الیاف ها به حالت نرمال در می آیند. اما در سمت دیگر دندان کمی جای خالی وجود دارد که با کمک سلول های استئوبلاست که مسئول استخوان سازی هستند پر میشود. این فرآیند زمانبر است و هر بار که متخصص ارتودنسی سیم و دستگاه ها را تنظیم میکند این چرخه تکرار میشود و هرچقدر این پروسه ها بیشتر طول بکشد قیمت و هزینه ارتودنسی نیز بیشتر از پیش خواهد شد.

حرکت دندان ها در ارتودنسی به عوامل مختلفی بستگی دارد

علاوه بر فشاری که بر دستگاه ها و دندان ها وارد می‌شود عواملی هستند که در سرعت جابجایی و حرکت نقش دارند. برای مثال سرعت رشد فک بیمار، میزان همکاری بیمار، سن و سال، نوع دستگاه‌های بکار رفته (ارتودنسی ثابت فلزی، دیمون، فانکسنال و …) …. از این دست عوامل هستند.

سرعت بیش از حد حرکت دندان ها در ارتودنسی مشکل آفرین است.

هنگامی که دندان ها در مسیر حرکت قرار می گیرند به زمانی نزدیک به 72 ساعت نیاز دارند تا استخوان در آغاز راه  حرکت خود شکسته شود. سپس 90 روز طول می کشد تا دندان بتواند موقعیت جدید اطراف  خود را بازسازی کند. مرحله بعدی ثبات موقعیت جدید دندان ها است که برای ایجاد آن به حدود 10 ماه زمان احتیاج داریم. بنابراین می توان گفت حرکت دندان ها در ارتودنسی نباید با سرعت غیر متعارف و حساب نشده صورت بگیرد.

بریس چیست و چه طور باعث حرکت دندان ها در ارتودنسی می شود؟

برای درک بهتر چگونگی حرکت دندان ها در ارتودنسی بهتر است با انواع دستگاه های ارتودنسی متحرک و ثابت و نحوه تعامل و همکاری آن‌ها برای اصلاح نامنظمی دندان ها آشنا شویم.

برای اینکه شما بتوانید از طریق ارتودنسی دندان صاحب یک طرح لبخند زیبا شوید از دستگاه های مختلفی برای هماهنگ شدن فک و دندان‌های شما استفاده می‌شود. مهم‌ترین دستگاه ارتودنسی بریس است. بریس‌ها خود از اجزای مختلفی تشکیل شده است که همه اجزا در کنار هم به صاف شدن دندان ها کمک می‌کنند. این اجزاء عبارتند از:

• براکت ها
• باند
• سیم قوس دار ارتودنسی
• کش ها و نوارهای ارتودنسی

براکت ارتودنسی

براکت‌ها تکه‌های کوچک مربعی شکلی هستند که از جنس سرامیک یا فلز هستند. ارتودنتیست با بهره‌گیری از دانش و مهارت کافی در این زمینه، آنها را به طور مستقیم به وسیله چسب به سطح جلو یا پست دندان ها (باندینگ ارتودنسی) متصل می‌کند. براکت‌ها مسئول انتقال نیرو از سیم قوس دار ارتودنسی به دندان ها و ریشه آن ها و در نهایت و حرکت دندان ها هستند.

باند ارتودنسی

باندها در ارتودنسی نقش محاصره دندان را به عهده دارند. آنها از جنس استیل ضد زنگ هستند و به عنوان لنگر برای براکت‌ها محسوب می‌شوند. به طور معمول یک گروه باند دارای یک قلاب ارتودنسی و لوله در سمت گونه و یک دکمه درسمت زبان هستند. باندها با چسب به روی دندان ها چسبانده می شوند تا مقاومت لازم را در برابر نیروهای سنگین داشته باشند.

سیم قوس دار ارتودنسی

سیم قوس دار ارتودنسی عملا مسئول حرکت دندان ها در ارتودنسی هستند.  از آرچ وایر یا سیم قوس دار ارتودنسی برای تحریک کردن ، هل دادن و حرکت دندان ها به هدف از پیش تعین شده استفاده می کنند. آرچ وایر از شیار های براکت ها عبور کرده و به دندان های مورد نظر نیرو وارد می کند.

کش ها و نوارهای پلاستیکی

الاستیک ها یا کش ارتودنسی باندهای پلاستیکی هستند که ممکن است با اتصال به براکت های قلاب دار بین دو براکت قرار میگیرند. از این الاستیک ها یا کش های ارتودنسی برای به حرکت در آوردن دندان ها د جهات خاص کمک گرفته میشود. کش های ارتودنسی در رنگ های مختلفی وجود دارند و به استفاده از آن ها در طی درمان ارتودنسی رنگی گفته می‌شود.

نکات پایانی درباره حرکت دندان ها در ارتودنسی

شما می‌توانید با بهره‌گیری از دانش یک متخصص ارتودنسی آموزش‌دیده، دندان‌های خود را طوری حرکت دهید که شما را در نهایت به یک طرح لبخند زیبا برساند. به وسیله درمان ارتودنسی، حرکت دندان های شما به صورت تدریجی و در جهت درستی تنظیم می‌شود. و از آنجا که این پروسه، ممکن است زمان‌بر باشد، صبور بوده و به طور کامل به توصیه‌های متخصص خود عمل کنید تا نتیجه بهتری بگیرید. پس از اتمام مدت زمان ارتودنسی دندان و خارج شدن دستگاه‌ها از دهان، می‌توانید یک لبخند یکدست و زیبا هدیه بگیرید.