برای هر مشکل دندان خود، باید به چه دندانپزشکانی مراجعه کنیم؟

شما برای انواع و اقسام مشکلات مرتبط با دهان و دندانتان به کدام دندانپزشک مراجعه می کنید؟ مثلا در ساده ترین حالت اگر دچار دندان درد شوید با کدام دندانپزشک ملاقات می کنید؟ زمانی که می خواهید شلوغی و ازدحام دندان های خود را اصلاح کنید چطور؟ اگر قصد زیباتر کردن دندان های خود را داشته باشید؟ یا برای جایگزینی دندان از دست رفته خود باید کجا برویم؟ هنگامی که دندان شیری فرزندتان زودتر از موعد بیفتد چطور؟ در این مقاله به جواب این سوالات می پردازیم و توضیح می دهیم برای هر مشکلی در ارتباط با دهان و دندان باید به چه دندانپزشکانی مراجعه کنید تا بهترین نتایج را بگیرید.

بررسی تفاوت دندانپزشک عمومی با دندانپزشک متخصص

دندانپزشکی هم مانند پزشکی دارای رشته عمومی پایه و رشته های تخصصی است. افرادی که مایل هستند در حوزه دهان و دندان طبابت کنند، ابتدا باید به مدت 6 تا 7 سال دوره عمومی دندانپزشکی را سپری کنند. آن ها در این مدت هرچیزی که باید در ارتباط با دهان و دندان بدانند را یاد گرفته و تمرین می کنند. آن ها تقریبا از همه چیز سر در میاورند ولی به صورت تخصصی زمان و دانش بسیار عمیقی در هر شاخه ندارند. مثلا آن ها عصب کشی دندان انجام می دهند و وارد هستند اما اگر یک مورد عصب کشی بسیار پیچیده باشند ترجیح می دهند خودشان آن را انجام ندهند و بیمار را به یک متخص عصب کشی ارجاع دهند.

اگر دندانپزشکی بخواهد در یکی از شاخه های تخصصی تحصیل کند و بعد به عنوان متخصص به بیماران خدمت رسانی کند، باید در آزمون تخصصی شرکت کرده و در صورت قبولی بین 3 تا 4 سال دیگر به صورت عمیق یک شاخه را تحصیل کند. بعد از آن متخصص شده و می تواند مثلا به عنوان مخصص عصب کشی یا درمان ریشه شناخته شود.

اگر می دانید مشکل شما دقیقا چیست می توانید مستقیما به متخصص مربوطه مراجعه کنید ولی اگر تشخیص این وضعیت برایتان سخت است، حتما باید به یک دندانپزشک عمومی مراجعه کنید تا ایشان مشکل را تشخیص داده و شما را به متخصص مربوطه ارجاع دهد.

با انواع دندانپزشکان متخصص آشنا شوید (همه متخصصان بجز دندانپزشک عمومی)

انواع تخصص دندانپزشکی که به رسمیت شناخته شده اند شامل 9 تخصص هستند که اسامی آن ها به قرار زیر است:

• متخصص ارتودنسی (ارتودنتیست)
• متخصص درمان ریشه (اندودانتیست)
• متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت ( پروستودانتیست )
• متخصص دندانپزشکی کودکان (پودودنتیست)
• متخصص رادیولوژی دهان فک و صورت
• متخصص جراحی صورت و دهان و فک
• متخصص جراحی لثه و ایمپلنت ( پریودانتیست )
• متخصص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی
• متخصص آسیب شناسی دهان ، فک و صورت ( پاتولوژیست دهان ودندان )

+ متخصص ارتودنسی (ارتودنتیست)

اجازه دهید که در ابتدا به معرفی تخصص ارتودنسی دندان و متخصص ارتودنتیست بپردازیم.  ارتودنسی یکی از مهمترین رشته های تخصصی در دندانپزشکی به شمار می آید . این رشته از اولین تخصص های معرفی شده دندانپزشکی است و در صدر تخصص های دندانپزشکی قرار گرفته است. یک ارتودنتیست به جز دندانپزشکی عمومی، دوره  3 الی 4 ساله رزیدنتی را پشت سر گذاشته و قادر است انواع نامرتبی های دندان و یا ناهماهنگی های بین فکی را  تصحیح کند .

انواع روش های ارتودنسی به دو دسته درمان با دستگاه های ثابت (ارتودنسی ثابت)  و درمان با دستگاه های متحرک (ارتودنسی متحرک) تقسیم می شوند. در ارتودنسی ثابت وسایلی از ابتدای درمان به دندان ها متصل می شود و تا زمان مرتب شدن دندان ها یا اصلاح موقعیت فک ها به دندان ها متصل باقی می ماند. از طرفی در ارتودنسی متحرک وسایل ثابت نیستند و در طول درمان می توان آن ها را برداشته و بعد دوباره سرجایش قرار داد.

+ متخصص درمان ریشه (اندودنتیست)

یک اندودنتیست در حقیقت متخصص بافت های داخل دندان یا همان پالپ است که در داخل تاج و ریشه های دندان قرار دارد. این دندانپزشک به طور تخصصی با درمان ریشه و عصب کشی دندان های سخت سر و کار دارد. در واقع دندان هایی که پوسیدگی شدید دارند و به عصب رسیده اند باید توسط این دندانپزشک بررسی و درمان شوند. سایر اقداماتی که یک متخصص عصب کشی انجام می دهند عبارتند از:

• درمان مجدد دندان هایی که قبلا عصب کشی ناموفقی داشته اند
• جراحی ریشه دندان ها
• عصب کشی دندان های بیماران خاص و حساس
• بررسی و درمان درد های پیچیده در ناحیه فک و صورت که احتمال می رود منشاء دندانی داشته باشد

+ متخصص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی

متخصص ترمیمی و زیبایی دندان می تواند طیف وسیعی از خدمات دندانپزشکی را انجام  دهد . ترمیم های پیشگیرانه  و محافظه کارانه، تامین زیبایی ظاهری دندان ها، ترمیم و بازسازی دندان های طبیعی، بلیچینگ یا سفید کردن دندان ها با استفاده از داروهای خاص، ترمیم تاج دندان با مواد همرنگ دندان، لمینت، ونیر کامپوزیت و آمالگام در حیطه وظایف متخصص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی است . رزیدنتی این رشته نیز سه ساله است .

+ متخصص دندانپزشکی کودکان یا دندانپزشک اطفال

این تخصص دندانپزشکی همانطور که از نامش پیداست مربوط به پیشگیری و درمان بیماری های دهان و دندان کودکان می باشد و از تخصص های خاص دندانپزشکی است . مراقبت های ویژه از دوران نوزادی تا  کودکی  و حتی بلوغ، عادات مکیدن انگشت و پستانک، ترمیم دندان های شیری، روکش دندان شیری، استفاده از فضا نگهدار در مواقعی که دندان شیری زودتر از موعد از دهان کودک خارج شده باشد. استفاده از مواد مسدود کننده شیارهای دندان به منظور مقاوم سازی دندان آسیای کودک در حیطه مسئولیت های متخصص دندانپزشکی کودکان می باشد.

همچنین متخصصین این رشته  بر روند رویش دندان های دائمی نظارت دارند و می توانند در صورت لزوم دندان های  کودک تحت بیهوشی را  در اتاق عمل درمان نمایند . دوره تخصص این رشته 3 سال می باشد .

+ متخصص بیماری های لثه (پریودنتیست)

تخصص پریودنتیستری یکی دیگر از تخصص های دندانپزشکی است و متخصصین در این رشته پس از پایان دوران سه ساله تخصصی خود قادر هستند که علائم بیماری های لثه و بافت نگهدارنده دندان را به درستی تشخیص و آنرا درمان کنند .

تشخیص و درمان بیماری های مربوط به لثه در اثر بالا رفتن سن و  یا در اثر بیماری هایی مانند دیابت، جراحی افزایش طول تاج دندان، جراحی و پیوند لثه، در حیطه درمان یک پریودنتیست می باشد . عدم تشخیص و درمان به موقع این بیماری ها ممکن است باعث از بین رفتن دندان ها شود . همچنین جراحی پیوند استخوان فک و جراحی ایمپلنت نیز از تخصص های مربوط به پریودنتیست می باشد

+ متخصص رادیولوژی فک و صورت

هنگامی که شما  برای مشکل ناحیه فک و دهان و دندان تان به یک کلینیک مراجعه می کنید ، برای شروع درمان و قبل از هر اقدامی ابتدا دندانپزشک به عکس های رادیوگرافی نیاز دارد. او به رادیوگرافی هایی از ناحیه دهان، دندان و فک شما احتیاج دارد. برای مثال زمانی که متخصص ارتودنسی طی جلسه ارزیابی دهان و دندان های شما را معاینه میکند نیاز به گرفتن تصاویر رادیولوژیک دارد. متخصص رادیولوژی فک و صورت می تواند با توجه به درخواست دندانپزشک شما رادیوگرافی های کوچک تک دندان ، چند دندان ( پری اپیکال ) سی تی اسکن های فک و صورت و MRI را در اختیار شما قرار بدهد . دوره تخصصی این رشته 3 سال است .

متخصص آسیب شناسی دهان، فک و صورت (پاتولوژیست)

فعالیت در این رشته شامل تحقیق و تشخیص ماهیت بیماری ها به وسیله معاینات کلینیکی، رادیو گرافی ، بیوشیمی و … است . یک متخصص دندانپزشکی پاتولوژیست بافت های خارج شده به وسیله جراحی که از ناحیه فک و صورت بیماران دریافت شده را زیر میکرسکوپ در آزمایشگاه مشاهده می کند و پس از تشخیص ماهیت، گزارش پاتولوژی را  برای همکاران جراح و دندانپزشک خود می فرستند .

گاهی نیز لازم است این شاغلین در تخصص دندانپزشکی آسیب شناسی هنگام خارج کردن بافت ها حین جراحی حضور داشته باشند .پاتولوژیست ها متخصصینی هستند که ارتباط مستقیمی با بیماران ندارند و تنها نمونه های ارسالی از طرف دندانپزشکان را مورد بررسی قرار می دهند .دوره رزیدنتی پاتولوژیست 3 سال است .

متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت (پروستودانتیست)

متخصص پروتز دندانی و ایمپلنت دندان در بازیابی دندان های آسیب دیده و یا جایگزینی دندان هایی که از دست رفته اند تخصص دارند. آن ها با انواع پروتزهای دندانی ، ایمپلنت دندانی و فکی کار می کنند. طی یک دوره تخصصی چهار ساله یک پروتزیست دندان  با مهارت کافی که در دوره  رزیدنتی خود کسب کرده است می تواند درمان های زیر را به طور تخصصی ارائه دهد :

• پروتزهای ثابت مانند روکش های تمام سرامیک ( زیر کونیا ) ، روکش های فلز سرامیک روکش های تمام فلزی ( طلا و یا آلیاژها)
• انواع درمان های ایمپلنت مانند ایمپلنت تک دندان و درمان های ایمپلنت پیچیده
• درمان تخریب های شدید دندان و سایش شدید دندان ها ( دندان قروچه )
• پروتزهای متحرک مانند دست دندان و پلاک های اکریلی و پارسیل کروم کبالت
• پروتزهای پیچیده فک و صورت مانند پروتزهای صورت ، چشم ، گوش ، بینی
• انواع اوردنچرها( دست دندان ) بر پایه ایمپلنت یا بر پایه دندان طبیعی
• درمان دردهای مفصل گیجگاهی و صداههای آن
• درمان هایی که به منظور زیبایی لبخند و با استفاده از لمینت یا لمینت بدون تراش یا روکش های فول سرام ( فاقد فلز ) انجام می شود .

علاوه بر تخصص هایی که ذکر شد شاخه های آکادمیک دیگری نیز هستند که اغلب مبتنی بر پژوهش می باشند . دانش آموختگان در این رشته ها بیشتر در حیطه صنعتی فعالیت کرده  و یا جزو اساتید دانشگاهی می باشند .

+ متخصص دندانپزشکی جامعه نگر

هدف از دندانپزشکی جامعه نگر آگاهی و ایجاد روش های پیشگیری و تمرین این روش ها در جامعه و آشنایی با سیستم ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در کشور می باشد. دندانپزشکانی که در این زمینه فعالیت می کنند پس از پایان دوره دندانپزشکی عمومی دوره 3 ساله تخصص در این رشته را با موفقیت گذرانده و در این رشته فارغ التحصیل می شوند .دانش آموختگان این رشته به عنوان اساتید دانشگاهی اطلاعات لازم را به مجریان طرح آموزش می دهند . سپس مجریان آموزش دیده برای کودکان در مهد کودک ها و دبستان ها پرونده های بهداشتی تشکیل می دهند .

مهمترین اقدامات متخصص دندانپزشکی جامعه نگر

مواردی که این اساتید به مجریان طرح آموزش می دهند از این قبیل است :

• آموزش اجزاء دهان و دندان به طور کامل برای افراد بالای شش سال در مدارس
• برنامه ریزی برای مراقبت های بهداشتی در جامعه
• اهمیت دندان شیری
• نحوه نگهداری از دندان ها
• شیوه مسواک زدن صحیح
• گرفتن تست های غربالگری