ارتودنسی چه کمکی به بستن فاصله بین دندان ها می کند؟
لبخند هر فرد یکی از برجسته ترین و جذاب ترین ویژگی های ظاهری اوست، اما گاهی اوقات فاصله بین دندان ها یا دیاستما می تواند این زیبایی را تحت تأثیر قرار دهد. فاصله بین دندان ها نه تنها می تواند روی ظاهر لبخند تأثیر بگذارد، بلکه ممکن است به مشکلاتی در نحوه قرارگیری و عملکرد دندان ها منجر شود. خوشبختانه، علم ارتودنسی با روش های پیشرفته ای همچون بریس های مدرن و دستگاه های ارتودنسی، راه حلی مؤثر برای بستن این فاصله ها ارائه می دهد. از ترمیم جزئی تا اصلاح کامل، ارتودنسی نه تنها به بهبود زیبایی لبخند کمک می کند، بلکه عملکرد صحیح دهان و دندان ها را نیز تضمین می نماید.
دیاستما یا فاصله بین دندان ها چیست؟
دیاستما (diastema) به معنی وجود فاصله در میان دندان ها است. این فاصله ممکن است در بین همه دندان ها دیده شود اما اغلب در بین دو دندان جلویی در فک بالا یا پایین دیده می شوند. به طور دقیق و علمی تر هرگاه فاصله بین دو عدد دندان بیشتر از 0.5 میلی متر باشد می گوییم که دیاستما وجود دارد.
علل ایجاد دیاستما یا افزایش فواصل بین دندانی چیست؟
مهم ترین علل ایجاد دیاستما عبارتند از:
عدم هماهنگی اندازه دندان ها و استخوان فک
تناسب سایز دندان ها با سایر استخوان های فک یکی از ویژگی های صورت های نرمال و طبیعی است. اما گاهی اوقات ممکن است اندازه یک یا چند دندان با اندازه فک هماهنگ نباشد مثلا ممکن است کوچک باشد. در این صورت فاصله بین دندان ایجاد می شود. گاهی اوقات ممکن است فک خیلی بزرگتر باشد اما اندازه دندان ها طبیعی باشد. در این صورت نیز به دلیل اینکه دندان کافی وجود ندارد فواصل بین دندانی ایجاد می شود.
فقدان دندان یا کوچک بودن اندازه آن
زمانی که سایز دندان بیش از اندازه کوچک باشد یا بر اثر هر علتی یک یا چند دندان در قوس فکی وجود نداشته باشد طبیعتا دیاستما ایجاد می شود. معمولا دندان های طرفی هر دو فک ممکن است بیشتر در معرض کشیده شدن یا از دست رفتن باشند و باعث ایجاد فاصله بین دندان های دیگر شوند.
بزرگ بودن بیش از اندازه زائده فرنوم لبیال (labial frenum)
این زائده حد فاصل بین لثه و بخش مرکزی لب فوقانی است. می توانید با نگاه کردن در آینه و بالا بردن لب فوقانی خود آن را به خوبی مشاهده کنید. در برخی افراد این زائده بزرگتر از حد معمول است و بین دو دندان جلویی در فک بالایی، فاصله قابل توجهی ایجاد می کند.
بیماری های بافت لثه
یکی از مهم ترین علل کج شدن دندان ها یا تغییر موقعیت آن ها بیماری های مخالف لثه است. در افرادی که بیماری لثه (شامل عفونت و پریودنتیت) دارند ممکن است اتصالات دندان با استخوان نگهدارنده آن کاهش یافته یا سست شود. در نتیجه دندان ها کج شده و بین آن ها فاصله ایجاد می شود. همچنین لق شدن دندان به واسطه بیماری لثه می تواند باعث ایجاد فاصله بین دندان ها شود.
اشتباه در بلع مواد غذایی
برای بلعیدن غذا چندین عضله و بخش دهان دخالت دارند. به فعالیت این بخش ها که منجر به بلع غذا می شود رفلاکس بلع گفته می شود. در یک رفلاکس طبیعی زمان بلع زبان به سمت سقف دهان متمایل می شود اما در رفلاکس بلع نادرست، زبان به پشت دندان ها فشار وارد می کند و باعث ایجاد دیاستما و سایر مشکلات ارتودنسی مانند اپن بایت خواهد شد.
عادت های نامناسب
برخی از عادات مربوط به غذا خوردن و یا حتی مواردی که مربوط به غذا خوردن نیستند می توانند باعث ایجاد فاصله بین دندان ها شوند. برای مثال مکیدن انگشت دست یا پا، مکیدن بیش از حد پستونک، دندان قروچه، وارد کردن فشار بیش از حد از طرف زبان روی دندان ها و … همگی در صورت ادامه دار شدن می توانند باعث بروز انواع مال اکلوژن و همچنین دیاستما شوند.
از دست دادن یا ریزش دندان های شیری
در اغلب موارد مشکل فاصله بین دندان ها در کودکان عادی تلقی می شود. زیرا دندان شیری می ریزد و دندان دائمی نیز به آرامی سر از لثه بیرون آورده و جایگزین دندان شیری می شود. تا رشد کامل دندان دائمی ممکن است شاهد فاصله بین دندان ها باشیم.
سایر علائم دیاستما
علامت و شاخصه اصلی دیاستما همان گپ و شیار بین دندان ها است. اما اگر دیاستما با بیماری لثه همراه باشد علائم زیر را نیز ممکن است تجربه کنید.
- قرمز شدن لثه
- ورم و التهاب لثه
- خونریزی لثه
- عقب رفتن لثه ها یا به اصطلاح تحلیل لثه
- بوی بد دهان
- لق شدن دندان ها
درمان دیاستما : بستن فاصله بین دندان ها
در اغلب موارد دیاستما هیچ مشکلی برای شخص ایجاد نمی کند بنابراین درمان پزشکی نیاز ندارد. اما اگر همراه با عفونت لثه یا سایر مشکلات دیگر باشد بهتر است با روش هایی مانند ارتودنسی دندان، جراحی و … اقدام به بستن فاصله بین دندان ها کرد. اگر مشکل پزشکی ندارید ممکن است صرفا به دلیل مسائل زیبایی شناختی بخواهید این فاصله ها را ببنید. مهم ترین روش های بستن این فواصل در ادامه توضیح داده شده اند.
درمان ارتودنسی دندان
یک دکتر متخصص ارتودنسی معمولاً دیاستما را با بریس درمان می کنند. بریس ها به دندان ها فشار می آورند و با گذشت زمان فاصله را کاهش می دهند. ممکن است حتی برای بستن فواصل کوتاه نیاز باشد که همه دندان ها را بریس بکشید زیرا ارتودنسی یک دندان یا دو دندان کافی نیست و همان یک یا دو دندان روی نظم و هماهنگی سایر دندان ها تاثیر می گذارند. مهمترین روش های ارتودنسی برای برطرف کردن فاصله بین دندان ها عبارتند از:
- بریس دیمون
- بریس لینگوال
- ارتودنسی سرامیکی
- بریس ثابت فلزی و معمولی
- دستگاه های ارتودنسی فانکشنال
- پلاک های ارتودنسی متحرک
روکش دندان، باندینگ، ونیر دندان
ارتودنسی دندان از بهترین و موثرترین روش های بستن اصولی فاصله بین دندان است اما با توجه به اینکه هزینه ارتودنسی همه دندان ها می تواند نسبتا بالا باشد شاید بخواهید با روش های دیگری مانند باندینگ دندان یا ونیر و باندینگ به صورت ظاهری فاصله ها را ببندید. اما دقت داشته باشید که تنها به شرطی می توانید روکش، باندینگ و یا لمینت دندان کنید که فاصله زیاد نباشد و دندان دچار پوسیدگی نشده باشد.
این نوشته رو از دست ندید: هزینه لمینت دندان در سال 1403
دندان مصنوعی، بریج و ایمپلنت دندان
اگر علت ایجاد دیاستما فقدان دندان یا دندان از دست رفتن دندان باشد شما می توانید برای بستن دندان ها ابتدا درمان ارتودنسی انجام دهید و سپس از یک روش جایگزین دندان مانند ایمپلنت دندان بهره مند شوید. ایمپلنت زیبایی، ماندگاری و استکام بسیار بالایی دارد و یکی از مهم ترین پروسه های احتمالی طراحی لبخند است.
عمل جراحی
اگر فاصله بین دندان ها به دلیل بزرگ شدن زائده فرنوم باشد شما باید با کمک عمل جراحی زائده را برداشته و سپس با کمک انواع ارتودنسی متحرک، ثابت، نامرئی و یا روکش و لمینت کردن دندان آن را ببندید.
درمان بیماری لثه
اگر بیماری لثه و لق شدن دندان موجب ایجاد گپ بین دندان ها شده باشد شما باید اقدام به درمان بیماری های لثه کنید. جرم گیری دندان و روت پلنینگ می تواند با از بین بردن جرم و تارتار سفت شده روی دندان ها و زیر لثه، به درمان بیماری لثه کمک کند. مصرف آنتی بیوتیک ها و سایر داروهای موضعی یا خوراکی مشابه نیز می تواند به درمان بیماری لثه کمک کند.
پیشگیری از دیاستما
باید این نکته را بدانید که جلوگیری از ایجاد دیاستما همیشه امکان پذیر نیست. با این حال مراجعه منظم به یک دندانپزشک خوب و رعایت اصول بهداشتی زیر می تواند به شما کمک کند مانع از افزایش فاصله بین دندان ها شوید:
- مسواک زدن روزانه (دو بار در روز به مدت 2 دقیق)
- نخ دندان کشیدن
- جرم گیری منظم دندان ها
- جلوگیری از مکیدن انگشت شست در کودکان
چه موقع باید به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
اگر فکر می کنید که کودک شما ممکن است دیاستم داشته باشد و یا اینکه در آینده با این مشکل روبرو خواهد شد می توانید به یک دکتر ارتودنسی خوب یا یک دندانپزشک کودکان مراجعه کنید. با ویزیت به موقع می توانید زیر نظر او از بروز دیاستما یا حتی بدتر شدن آن در آینده پیشگیری کنید.
سوالات پرتکرار درباره فاصله بین دندان ها یا دیاستما
اگر می خواهید اصولی و از ریشه دندان را جابجا کرده و فاصله را به طور موثر ببندید بهتر است ارتودنسی کنید. اما اگر تنها ظاهر دندان ها برایتان مهم است می توانید با لمینت دندان، کامپوزیت دندان یا باندینگ دندان فاصله را ببندید که البته چندان توصیه نمی ود.
از انجا که دندان های آسیا (آسیاب یا مولر) سایز بزرگتری دارند کم پیش میاید که بین آن ها فاصله بی‌افتد اما چنانچه بین دندان های آسیاب شما فاصله افتاده احتمالا یا سایز آن ها کوچکتر است یا سایز فک شما بیشتر از حالت طبیعی است. بهتر است به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.
بهتر است که تمام دندان های دائمی در آمده باشند و در موقعیت ثابتی قرار گرفته باشند.اما اگر زائده فرنوم باعث فاصله شده باشد میتوان در سنین پایین آن را با عمل برداشت و کمی بعد از آن با ارتودنسی فاصله ایجاد شده را بست.
اگر فاصله بسیار کم است با ارتودنسی نامرئی یا ارتودنسی متحرک میتوان فاصله را بست اما اگر زیاد باشد با ارتودنسی ثابت.
به طور کلی از ماه اول آغاز درمان ارتودنسی شما احساس اینکه دندان هایتان در حال تغییر می باشند را خواهید نمود و از ماه اول دندان ها تغییر خواهند نمود.