چرا در برخی افراد فک پایین کوچک تر از فک بالا به نظر می رسد؟ (بررسی 6 دلیل احتمالی)

میکروگناتیا یا کوچک بودن فک پایین یکی از مشکلات و ناهنجاری های مربوط به فک و صورت است که بیشتر علت ژنتیکی دارد. در این مقاله با تعریف میکروگناتیا، علل، علائم و نحوه درمان جراحی و ارتودنسی آن آشنا خواهید شد. کسانی که خودشان با این مشکل مواجهند یا فرزندانشان با کوچکی فک و کوچک بودن چانه روبرو هستند حتما این مقاله را بخوانند.

میکروگناتیا یا کوچکی فک پایین چیست؟

مایکروگناتیا یا هیپوپلازی فک پایین، وضعیتی است که در آن کودک فک پایین بسیار کوچکی دارد. فک پایین در کودک مبتلا به میکروگناتیا بسیار کوتاهتر یا کوچکتر از بقیه صورتش است.

کودکان ممکن است با این مشکل (کوچکی فک) متولد شوند، یا ممکن است در طول زندگی با این مشکل مواجه شوند. این وضعیت عمدتا در کودکانی اتفاق می افتد که با برخی شرایط ژنتیکی مانند تریزومی 13 و پروژریا یا پروگریا متولد می شوند این بیماری به معنی پیری زودرس است. کوچکی فک پایین همچنین می تواند نتیجه سندرم جنین الکلی باشد. درمان این مشکل اغلب توسط یک جراح فک، متخصص ارتودنسی خوب و متخصصان اطفال صورت میگیرد.

کوچکی فک پایین ممکن است خودبه خود برطرف شود

در بعضی موارد، با رشد فک کودک، این مشکل برطرف می شود. در موارد شدیدتر اما، کوچک بودن فک پایین می تواند باعث مشکلات تغذیه یا تنفسی شود. همچنین می تواند منجر به تغییر جهت دندان ها و ازدحام بیش از حد آن ها شود. به عبارتی با نامنظمی دندان ها مواجه میشویم که باید با جراحی فک و انواع ارتودنسی ثابت، متحرک و نامرئی برطرف شود.

علت کوچکی فک چیست؟

در یشتر موارد علت میکروگناتیا مادرزادی است، به این معنی که کودکان با آن متولد می شوند. برخی از موارد دیگر به دلیل اختلالات ارثی است، اما در مواردی نیز، این مشکل نتیجه جهش های ژنتیکی است که خود به خود اتفاق می افتد و ارثی نیست. برخی از مهمترین سندروم هایی که منجر به کوچک شدن فک پایین میشوند عبارتند از:

1. سندرم پیر رابین

سندرم پیر رابین باعث می شود که فک کودک شما به آرامی و با سرعت خیلی کم در رحم تشکیل شود. که در نتیجه فک پایین بسیار کوچکی ایجاد می شود. همچنین باعث می شود زبان به سمت عقب برگردد که بعدها مشکل تنفسی ایجاد می کند. این نوزادان ممکن است با شکاف کام متولد شوند. از بین هر 8500 نوزاد یک نفر با این سندروم به دنیا می آید.

2. پدیده تریزومی 13 و 18

تریزومی در واقع یک نوع اختلال ژنتیکی است. این اختلال زمانی رخ می دهد که کودک دارای مواد ژنتیکی اضافی باشد، رخ می دهد. تریزومی یعنی سه کروموزوم به جای دو مورد طبیعی در ساختار ژنتیکی. تریزومی باعث عقب ماندگی شدید ذهنی و تغییر شکل جسمی می شود.

3. آکندروژنز

آکندروژنز نوعی اختلال ارثی نادر است که در آن غده هیپوفیز کودک شما به اندازه کافی هورمون رشد ترشح نمی کند. این امر باعث مشکلات شدید استخوانی، از جمله کوچکی فک پایین و باریک شدن سینه میشود.

4. پروگریا یا پیری زودرس

پروگریا یک بیماری ژنتیکی است که باعث می شود کودک شما با سرعت بالایی پیر شود. نوزادان مبتلا به این مشکل معمولاً هنگام تولد علائمی از خود نشان نمی دهند اما در 2 سال اول زندگی خود علائم اختلال را نشان می دهند. این مشکل به دلیل یک جهش ژنتیکی است ، اما از طریق خانواده ها منتقل نمی شود. علاوه بر کوچک بودن فک پایین، کودکان مبتلا به پیری زودرس ممکن است سرعت رشد آهسته، ریزش مو و صورت بسیار باریکی نیز داشته باشند.

5. سندرم کری دو چت یا فریاد گربه

سندرم کری دو چت (Cri-du-chat) یک بیماری ژنتیکی نادر است که باعث ناتوانی در رشد و بدشکلی های جسمی ، از جمله کوچکی کوچک پاییم و گوش های کوتاه میشود. این نام از صدای جیغ گربه مانندی که از نوزادان شنیده می شود گرفته شده.

6. سندرم تریچر کالینز

سندرم تریچر کالینز یا Treacher Collins یک بیماری ارثی است که باعث ناهنجاری های شدید صورت می شود. علاوه بر کوچک بودن فک، می تواند باعث شکاف کام و بدشکلی های استخوان های گونه ها و بدشکلی گوش ها نیز شود.

برای کوچکی فک پایین چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر فک کودک شما بسیار کوچک به نظر می رسد یا کودک شما در غذا خوردن یا تغذیه مشکل دارد، با متخصص اطفال تماس بگیرید. برخی از شرایط ژنتیکی که باعث کوچک بودن فک پایین می شوند جدی هستند و نیاز به تشخیص در اسرع وقت دارند تا درمان ارتودنسی دندان، جراحی فک و درمان های مشابه دیگر آغاز شوند.

اگر کودک شما در جویدن، گاز گرفتن یا صحبت کردن مشکل دارد حتما به یک متخصص ارتودنسی خوب مراجعه شود. مشکلاتی از این قبیل می تواند نشانه نامرتب بودن دندان ها باشد که یک متخصص ارتودنسی یا جراح دهان و دندان ممکن است قادر به درمان آن باشد. همچنین ممکن است متوجه شوید که کودک شما در خوابیدن مشکل دارد یا در هنگام تنفس مکث می کند، که این ممکن است به دلیل آپنه انسدادی خواب ناشی از کوچکی فک باشد.

درمان میکروگناتیا: اصلاح عقب بودن فک پایین

در برخی موارد ممکن است کودک با وارد شدن به سن بلوغ از این معضل نجات یابد اما ممکن است نیاز به جراحی فک داشته باشد. این جراحی توسط متخصص و جراح دهان، فک و صرت انجام داده میشود. جراح برای اصلاح عقب بودن فک پایین فرزند شما از گرافت های استخوانی و تجهیزات ویژه ارتوپدی استفاده میکند.

دستگاه های اصلاحی مانند انواع بریس های ارتودنسی شامل ارتودنسی متحرک، نامرئی،ثابت و … برای رفع نامرتب بودن دندان های ناشی از کوچکی فک نیز می توانند مفید باشند.

هزینه اصلاح کوچک بودن فک چقدر است؟

بسته به شدت مشکل و تعداد عمل های جراحی و همچنین ارتودنسی هزینه این درمان متغیر است اما از آنجا که با عمل جراحی یک مشکل اساسی در کودک برطرف و درمان میشود بیمه مقداری از هزینه جراحی فک را به شما برمیگرداند. البته هزینه ارتودنسی را باید خودتان از جیب پرداخت کنید.

تحولات جدید در درمان ارتودنسی که به اصطلاح کوچکی فک کمک می کنند

امروزه تحولات جدیدی که در مورد نحوه درمان ارتودنسی دندان بوجود آمده است باعث شده که دیدگاه های جدیدی در مردم بوجود بیاید. اگرچه این تحولات به آرامی در این درمان راه پیدا کرده است اما مطمئنا این ایده ها در تصمیم گیری افراد برای ارتودنسی تاثیر داشته است. در نهایت این تحولات باعث شده تا مشکلات شدید ساختاری دندان ها و فک با کمک ارتودنسی و به دست بهترین متخصصان ارتودنسی دندان کمک کند.

مشکلات و چالش هایی کوچک بودن فک چیست؟

درافرادی که دچار کوچکی فک پایین هستند اغلب مشاهده شده است که راه هوایی بینی باریک است و معمولا انسداد راه هوایی عمده در پشت زبان وجود دارد. این باعث مشکلاتی چون:

• مشکلات تنفسی
• مشکلات خوابیدن
• خروپف
• احتمال ابتلا به آپنه خواب
• مشکلات گفتاری
• ناتوانایی در جویدن
• وضعیت بد فک و گردن

همچنین کوچکی فک پایین می تواند باعث ایجاد مسائل ثانویه ای شود.

مسائلی مانند:

• تغییرات رفتاری
• خواب ناکافی شبانه
• خواب آلودگی در طول روز

جراحی کوچکی فک پایین IMDO  چگونه انجام می شود؟

این جراحی با هدف بزرگ کردن فک پایین  در ناحیه بین مولر های ۱ و ۲ انجام می شود. این افزایش نه تنها در طول بلکه در عرض و عمق نیز انجام می شود. جراحی کوچک بودن فکپایین  یک افزایش سه بعدی در اندازه فک پایین است.

دلایل پزشکی زیادی برای اصلاح فک پایین وجود دارد. یکی از قوی ترین این دلایل این است که این جراحی باعث می شود که عضلات زبان رو به جلو هدایت شوند. از این رو راه هوایی باز تر می شود و باعث اصلاح وضعیت خروپف به ویژه در بزرگسالان می شود.

اصلاح کوچکی فک پایین چه تغییراتی در شکل ظاهر بوجود می آورد؟

به وسیله جراحی فک تغییرات مهمی در چهره شما به وجود می آید. این تغییرات هم در ظاهر فرد اثر می گذارد و هم عملکرد  فک را بهبود می بخشد.

+ تغییر شکل ظاهری

مشخصات صورت در پایان هفته اول به طور قابل توجه ای تغییر خواهد کرد. به تدریج همانطور که نقطه چانه بزرگتر می شود ، خط فک بیشتر تعریف می شود و پوست چانه باز تر می شود. رابطه بین دندان ها نرمال می شود و دیگر شما احساس نمی کنید دندان هایتان برجسته است. همچنین تغییراتی در ظاهر و مشخصات چهره شما بوجود می آید.

تغییراتی مانند:

• تغییر در ظاهر بینی
• تغییر در ظاهر لب ها
• تغییر در ظاهر چانه ها

+ تغییر حجم هوا

با انجام جراحی برای برطرف کردن کوچکی فک کودک شما باید تقریبا بلافاصله خروپف او متوقف شود. تنفس در طول خواب به طور طبیعی ساده تر می شود. هنگام ورزش کودک شما باید انتظارات بهبودی فوری در تنفس خود داشته باشد.

+ تغییر موقعیت زبان

پس از جراحی زبان و راه هوایی بالا رو به جلو و به سمت فک پایین حرکت می کند. همانطور که فک پایین بزرگتر می شود گفتار شما یا کودک شما بهبود می یابد. از این رو مشکلات گفتاری گذشته به تدریج برطرف می شود.

+ تغییر وضعیت چانه

به وسیله جراحی اصلاح کوچک بودن فک پایین یا مایکروگنتاتیسم، تغییر قابل توجه ای در چهره افراد به وجود می آید. وضعیت ظاهری بهتر شده و تناسب خوبی در اجزای صورت به وجود می آید.

+ تغییر وضعیت گردن

کوچکی فک پایین اگر در کودکی اصلاح نشود در بزرگسالی باعث وضعیت بد گردن و رشد غیر طبیعی ستون فقرات گردن می شود. بنابراین جراحی در سنین پایین بهتر است انجام شود تا راه هوایی اصلی در پشت زبان باز شود و از انسداد راه هوایی جلوگیری شود.

پاسخ به سوالات رایج درباره مایکروگناتیا