چطور بوی بد دهان را از بین ببریم؟ (توضیح علل و روش های ساده رفع هالیتوزیس)
بوی بد دهان که در اصطلاح علمی به آن هالیتوزیس یا هالیتوز هم گفته می شود از مشکلات شایع مراجعین دندانپزشکی است و می تواند برای هر کسی در هر سنی ایجاد شود. برآورد می شود که بعد از پوسیدگی دندان و بیماری های لثه بیشترین معضل افراد جامعه در خصوص سلامت دهان و دندان، هالیتوزیس است. این مساله ناخوشایند طیف وسیعی از افراد جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد و ممکن است باعث استرس و اضطراب قابل توجهی شود. این مقاله را بخوانید تا با علل و روش های درمان بد بویی دهان آشنا شوید.
علت بوی بد دهان چیست؟ (بوی بد دهان از چیه؟)
دلایل زیادی برای توجیه این مشکل یا معضل شایع وجود دارد اما به نظر می رسد که مهم ترین علت های بوی بد دهان مواردی هستند که داخل این اینفوگرافی ساده نام برده شده اند:
- دخانیات (مخصوصاً استعمال سیگار و قلیان)
- برخی از غذاها (مخصوصا غذاهای حاوی سیر، پیاز و ….)
- خشکی دهان (که میتواند ناشی از مصرف غذاهای اسیدی یا اینکه ناشی از بیماری های خاصی باشد)
- بهداشت ضعیف دهان و دندان (مخصوصا در طول درمان ارتودنسی دندان)
- رژیم های غذایی نامناسب
- برخی از داروها
- مشکلات و بیماری های مربوط به دهان، بینی و گلو
- وجود جسم خارجی در دهان دندان ها
- و ….
سایر دلایل بوی بد دهان چیست؟
اگر بهداشت دهان و دندان به طور کامل و اصولی رعایت شود اما بوی بد دهان هنوز برطرف نشده بود، احتمالا باید به دنبال دلایل دیگری باشیم تا ببینیم چرا دهانمان هنوز بو می دهد. یکی از مقصرهای احتمالی در این خصوص ابتلاء به بیماری ها یا اختلالات پزشکی خاص است است. برخی بیماری ها هستند که نه مستقیماً، اما با تحت تاثیر قرار دادن لثه و دندان ها می توانند موجب نامطبوع شدن مزه و بوی دهان می شوند. برخی از این بیماری ها عبارتند از:
- دیابت (اغلب نوع 2)
- نارسایی کبد
- نارسایی مزمن کلیه
- غلظت بالای اوره
- سینوزیت
- ذات الریه
- برونشیت
- ریفلاکس معده (از عوامل شایع در بسیاری از بزرگسالان)
چگونه برای همیشه از شر بوی بد دهان خود خلاص شویم؟
قبل از اینکه بخواهیم راه حل های برطرف کردن بوی نامطبوع دهان را بررسی کنیم باید به یک نکته اشاره کنیم. و آن نکته این است که ما هیچوقت نمی توانیم به صورت 100 درصد و برای همیشه این مشکل را درمان کنیم. این شدنی نیست.
ما حتی اگر هیچ مشکلی نداشته باشیم و بهداشت دهان و دندان را به شکلی اصولی رعایت کنیم باز هم دهانمان به صورت طبیعی در برخی مواقع بو می دهد. مثلاً یکی از این مواقع، زمانی است که از خواب بیدار می شویم. کمتر کسی را سراغ داریم که بعد از بیدار شدن از خواب دهانش بو ندهد. اگر غیر از این بود چه لزومی به مسواک زدن بعد از بیدار شدن داشتیم؟
🎯 این نوشته رو از دست ندید: آشنایی با انواع درمان سه سوته دندان درد
چه روش هایی برای رفع بوی بد دهان وجود دارند؟
در اینفوگرافی زیر به طور خلاصه انواع روش های رفع بوی بد دهان را مورد بررسی قرار داده ایم. توضیحات مربوط به هر کدام را در ادامه مطالعه بفرمایید:
اگر بیماری دهان و دندان دارید آن ها را درمان کنید
گفتیم که از علل اصلی تغییر مزه دهان ممکن است در وهله اول بیماری های دهان و دندان باشد. مثلا بیماری های مرتبط با لثه، پوسیدگی دندان، عفونت پالپ و مشکلاتی از این دست واقعا در نهایت باعث بد بویی دهان می شوند.
اگر فکر می کنید با مشکلات این‌چنینی مواجه هستید حتما با یک دندانپزشک صحبت کنید. اگر خودتان می دانید مشکل اصلی از کجاست، مستقیما به یک متخصص دندانپزشکی مراجعه کنید. مثلا اگر لثه عفونت کرده مستقیما یک متخصص لثه یا همان پریودنتیست پیدا کنید.
بعد از غذا دهان خود را بشویید
قرار نیست بعد از خوردن هرچیزی آب بخوریم. تنها می خواهیم دهان خود را با آن شستشو داده و تمیز کنیم. فرقی هم نمی کند که چه خورده ایم یا چه نوشیده ایم، اگر بعد از آن دهان خودمان را با آب تمیز بشوییم و به اصطلاح آبکشی کنیم، محیط دهان از حالت اسیدی خارج شده و ذراتی که در لابلای دندان ها گیر کرده اند خارج می شوند. این کار تا حد زیادی باکتری های بد و مضر دهان را نیز کم می کند و در نتیجه اگر بوی بد دهان نیز ایجاد شود، بسیار جزئی و اندک خواهد بود.
اصولی مسواک بزنید
مسواک زدن به طور منظم و صحیح بعد از هر وعده غذایی بسیار برای پیشگیری از بوی بد دهان و رفع آن مهم است. برای اینکه بتوانید از این روش جهت رفع بوی بد دهان استفاده کنید از نکات زیر غافل نشوید:
- دقیقا بعد از غذا خوردن دهان خود را با آب بشویید
- حدودا نیم ساعت بعد از غذا خوردن مسواک بزنید
- مسواک نرمی برای تمیز کردن دندان ها انتخاب کنید
- دو دقیقه مسواک زدن را ادامه دهید
- به درستی مسواک بزنید و به دندان ها فشار وارد نکنید
- اگر برایتان مقدور است از مسواک الکتریکی استفاده کنید
- مسواک بین دندانی نیز گزینه مناسبی برای تمیز کردن دندان هاست
مسواک زدن کافی نیست، به فکر نخ دندان هم باشید
حدأقل یکبار در روز از نخ دندان استفاده کنید. با مسواک زدن تنها 70 درصد دندان ها تمیز می شود. 30 درصد دیگر را حتما باید با نخ دندان تمیز کرد. نخ دندان کشیدن صحیح ذرات غذا و پلاک را از بین دندان های شما پاک می کند و به کنترل بوی بد دهان کمک می کند.
تمیز کردن زبان را فراموش نکنید (یک درمان خانگی بوی بد دهان که بسیار موثر است)
زبان محل بسیار بسیار مناسبی برای تجمع باکتری های مضر دهان است زیرا بستری برای تغذیه و تکثیر آن ها فراهم می کند. به جرات می توان گفت که تمیز کردن زبان می تواند در 80 درصد مواقع می تواند به رفع بوی بد دهان کمک کند. زمانی که باکتری های روی زبان برداشته شوند دیگری فعالیتی انجام نمی شود تا بوی بدی به دنبال آن تولید شود.
دهانشویه و خمیردندان خوب بخرید
اگر بوی بد دهان شما به دلیل تجمع باکتری یا پلاک روی دندان‌هایتان باشد، دندانپزشک ممکن است دهانشویه‌ای را توصیه کند که باکتری‌ها را از بین ببرد. دندانپزشک شما همچنین ممکن است خمیردندانی را توصیه کند که حاوی یک عامل آنتی باکتریال باشد تا باکتری هایی که باعث ایجاد پلاک می شوند را از بین ببرد.
اگر پروتز دندان دارید آن را تمیز کنید
اگر از بریج یا دندان مصنوعی استفاده می کنید، حداقل یک بار در روز یا طبق دستور دندانپزشک آن را به طور کامل تمیز کنید. اگر نگهدارنده ارتودنسی دندان یا محافظ دهان دارید، هر بار قبل از گذاشتن آن در دهان، آن را تمیز کنید. دندانپزشک شما می تواند بهترین محصول پاک کننده را برای خرید به شما توصیه کند.
به درمان خشکی دهان کمک کنید
برای مرطوب نگه داشتن دهان خود، از مصرف تنباکو خودداری کنید و مقدار زیادی آب بنوشید. سعی نکنید که جای آب قهوه، نوشابه یا الکل بنوشید زیرا این ها می تواند منجر به خشکی بیشتر دهان شود.
برای تحریک بزاق، آدامس بجوید یا آب نبات بمکید (ترجیحاً بدون قند). برای خشکی مزمن دهان، دندانپزشک یا پزشک شما ممکن است بزاق مصنوعی یا یک داروی خوراکی که جریان بزاق را تحریک می کند، تجویز کند.
رژیم خود را از نو برنامه ریزی کنید
از خوردن غذاهایی مانند پیاز و سیر که باعث بوی نامطبوع دهان می شوند خودداری کنید. همچنین مصرف زیاد غذاهای شیرین و سرشار از کربوهیدارت به همین شکل با بد بویی ارتباط دارند. بنابراین در انتخاب غذاهایی که میخورید دقت بیشتری داشته باشید تا بوی نامطبوع دهان کم تر شود یا اصلا ایجاد نشود.
مسواک خود را هر 3 ماه یکبار تعویض کنید
برخی از مراجعان میپرسند که بعد از سرماخوردگی و یا بیماری ویروسی علت بوی بد دهان از چیه؟ علت این بو معمولا استفاده از مسواک قدیمی میتواند باشد. پس از هر بار ابتلاء به بیماری ویروسی مانند سرماخوردگی، بهتر است که مسواک را عوض کنید.
و به طور مرتب باید یک مسواک جدید تهیه کنید تا از آلودگی مسواک قبلی رنج نبرید. هر سه تا چهار ماه یکبار مسواک خود را پس از ساییدگی عوض کنید و مسواک نرم دیگری انتخاب کنید زیرا گاهی اوقات مسواک قدیمی که بستری برای باکتری ها و میکروب ها شده خودش می تواند باعث بوی بد دهان شود. مخصوصا اگر مسواک خود را در نزدیک توالت در دستشویی قرار می دهید احتمال آلوده شدن آن بیشتر می شود.
سالی 2 بار به دندانپزشکی مراجعه کنید
به طور منظم معمولا دو بار در سال برای معاینه و تمیز کردن دندان ها یا پروتزهای خود به دندانپزشک خود مراجعه کنید. خوبی این مراجعات این است که در صورت بروز هر مشکلی سریع درمان را شروع می کنید و از پرداخت هزینه های دندانپزشکی سرسام آورد در آینده مصون می مانید. همچنین در طی این جلسات آموزش های اصولی برای پیشبرد بهداشت دهان و دندان دریافت می کنید.
ارتودنسی کنید
اگر دندان هایتان کج است یا فک هایتان در موقعیت نامناسبی قرار دارد هرچقدر هم سعی کنید نمی توانید دندان هایتان را به خوبی منظم کنید. در این مواقع مرتب کردن دندان ها راه حلی برای تسهیل در مسواک زدن و تمیز کردن دندان ها است. با یک متخصص ارتودنسی صحبت کنید و طرح درمان خود جهت منظم شدن دندان ها را آغاز کنید.
اگر به صورت مداوم هالیتوز داشته باشم باید به کدام دکتر مراجعه کنم؟
بسیاری از افراد برایشان جای سوال است که ” برای بوی بد دهان پیش چه دکتری برویم؟”. اگر فکر می کنید که برای یک مدت طولانی با مشکل بوی نامطبوع دهان مواجه هستید بهتر است که به یک دندانپزشک خوب مراجعه کنید. او وضعیت دهان و دندان شما را بررسی کرده و دلیل احتمالی این بوی بد پیدا کرده و به درمان آن کمک می کند. در وهله اول دندانپزشک عمومی بهترین دکتری است که می توانید برای این منظور به او مراجعه کنید.
پاسخ به سوالات رایج
متاسفانه اینطور نیست. این مشکل چه بخواهیم چه نخواهیم همواره در زندگی برای ما پیش می آید. مثلا وقتی از خواب بیدار می شویم خواه ناخواه دهانمان مقداری بو می دهد. اگر علت این بو مشکلات و بیماری باشد، خبر خوب این است که با رفع بیماری، بد بویی نیز برطرف می شود اما در موارد عادی همواره با این بو روبرو هستیم.
اگر بر اثر رفلاکس اسید معده با بد بویی روبرو شده باشید احتمالا با مصرف قرص هایی که پزشک برایتان در نظر گرفته این بو نیز کم شود. زیرا با درمان یا مدیریت رفلاکس، خود به خود بد بویی نیز ناپدید می شود. اگر به دنبال اسم قرص برای رفع بوی بد دهان هستید لطفا تنها با نسخه پزشک اقدام به تهیه آن قرص ها کنید و از خوددرمانی اجتناب کنید.
ساده است اگر علائم گوارشی تجربه می کنید و معمولا در طول شب یا مدتی بعد از صرف غذا احساس سنگینی در سر دل دارید احتمالا با ریفلاکس مواجعه هستید. در اغلب اوقات ریفلاکس باعث بد مزه شدن دهان و تنفس می شود.
بعد از بیدار شدن می توانید ابتدا دهان را با آب نمک ولرم تمیز کنید و سپس مسواک بزنید. تمیز کردن زبان نیز می تواند تاثیر زیادی برای رفع این مشکل باشد.
نگران نباشید لطفا به متخصص ارتودنسی خودتان مراجعه نمایید و از ایشان راهنمایی بخواهید گاهی اوقات ممکن است دندانی شروع به پوسیده شدن کرده باشد یا گاهی اوقات عدم رعایت بهداشت دقیق باعث ایجاد بوی بد دهان می شود و اگر حتی یک ذره ماده غذای لای براکت یا بند یا روی پلاک متحرک باشد باعث ایجاد بوی بد دهان می شود در موارد ارتودنسی های متحرک نیز هنگامی که پلاک متحرک بو بگیرد نشان دهنده این است که بیمار از پلاک به اندازه لازم و درست استفاده نکرده و همکاری ضعیفی داشته است که با شستن پلاک با آب لیمو یا آب پرتقال این بوی بد رفع می شود.پس در هر صورت رعایت بهداشت دقیق ضروری است و چکاب کامل دندان ها نیز توسط متخصص ارتودنسی خودتان توصیه می شود.
دلیل ماده سفیدی که از دهان شما خارج شده و بوی بدی دارد این است که کلا در انتهای زبان حفره ای وجود دارد که ممکن است مواد غذایی آن جا انباشته شود و هنگام سرفه و عطسه و حتی حالت عادی گاهی اوقات از حلق شخص بیرون بیاید که بوی بدی دارد و نگران کننده نیست اما کلا دلیل بوی بد دهان می تواند به عوامل زیادی مربوط باشد مثلا می تواند به پوسیدگی و یا التهاب لثه مربوط باشد و یا حتی ممکن است انقدر دندان ها نامنظم باشند که گیر غذایی بین دندان ها به وجود بیاید و باعث بوی بد دهان شود برای بررسی علت بوی بد دهان ابتدا باید به دندانپزشک مراجعه کرد و عوامل پوسیدگی و پاتولوژیک و مثلا اگر دندان عقل نهفته وجود داشته باشد و یا دندان ها جرم زیادی داشته باشند برطرف شوند اما گاهی اوقات با برطرف کردن این مشکلات ممکن است باز هم بوی بد دهان وجود داشته باشد که ممکن است بیماری سیستمیک و بیماری های تنفسی و گوارش هم وجود داشته باشد اما در مورد اینکه آیا ارتودنسی باعث کاهش بوی بد دهان می شود یا نه به طور کلی می توان گفت وقتی دندان ها نامنظم هستند نقاطی بین دندان به وجود می آید که گیر غذایی به وجود آمده و باعث افزایش جرم و التهاب لثه می شوند و وقتی ارتودنسی انجام می شود و دندان ها منظم شوند طبیعتا دیگر گیر غذایی وجود ندارد و می تواند باعث کاهش بوی بد دهان شود اما ممکن است به طور کامل از بین نرود چون به عوامل مختلفی بستگی دارد.در هر صورت برای بررسی مشکل تان اول به یک دندانپزشک مراجعه نمایید که اگر مشکل از دهان و دندان هایتان نباشد بعدا به عوامل دیگر بپردازید.
لطفا به بخش تشخیص بیماری های دهان دانشگاه شهید بهشتی یا دانشگاه تهران و یا دانشگاه آزاد مراجعه نمایید.
لطفا به یک متخصص جراح فک و صورت مراجعه نمایید.
لطفا بهیک متخصص لثه یا پریودنتیست مراجعه نمایید.یکی از علل ایجاد بوی بد دهان مربوط به التهاب لثه می باشد.
کلا دلیل بوی بد دهان می تواند به عوامل زیادی مربوط باشد مثلا می تواند به پوسیدگی و یا التهاب لثه مربوط باشد و یا حتی ممکن است انقدر دندان ها نامنظم باشند که گیر غذایی بین دندان ها به وجود بیاید و باعث بوی بد دهان شود برای بررسی علت بوی بد دهان ابتدا باید به دندانپزشک مراجعه کرد و عوامل پوسیدگی و پاتولوژیک و مثلا اگر دندان عقل نهفته وجود داشته باشد و یا دندان ها جرم زیادی داشته باشند برطرف شوند اما گاهی اوقات با برطرف کردن این مشکلات ممکن است باز هم بوی بد دهان وجود داشته باشد که ممکن است بیماری سیستمیک و بیماری های تنفسی و گوارش هم وجود داشته باشد اما در مورد اینکه آیا ارتودنسی باعث کاهش بوی بد دهان می شود یا نه به طور کلی می توان گفت وقتی دندان ها نامنظم هستند نقاطی بین دندان به وجود می آید که گیر غذایی به وجود آمده و باعث افزایش جرم و التهاب لثه می شوند و وقتی ارتودنسی انجام می شود و دندان ها منظم شوند طبیعتا دیگر گیر غذایی وجود ندارد و می تواند باعث کاهش بوی بد دهان شود اما ممکن است به طور کامل از بین نرود چون به عوامل مختلفی بستگی دارد.در هر صورت برای بررسی مشکل تان اول به یک دندانپزشک مراجعه نمایید که اگر مشکل از دهان و دندان هایتان نباشد بعدا به عوامل دیگر بپردازید.
در انتهای زبان حفره هایی وجود دارد که برای بعضی از افراد این حفره ها عمیق تر هستند و ممکن است گیر غذایی پیش بیاید که به صورت گلوله های سفید رنگ به داخل دهان آمده که باعث بوی بد دهان می شوند و جای نگرانی نیست و در بسیاری از افراد اتفاق افتاده و طبیعی می باشد.
می توانید مسواک خود را تعویض نمایید و در صورتی که دوباره مسواک شما بوی بدی گرفت به یک دندانپزشک مراجعه نمایید.