دلیل کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی دندان چیست؟

اگر درباره ارتودنسی دندان پرس‌و‌جو کرده باشید احتمالا تاکنون درباره کشیدن دندان در ارتودنسی نیز چیزهایی به گوش‌تان خورده است. معمولا زمانی که صحبت از کشیدن دندان برای ارتودنسی به میان می‌آید منظور (دندان عقل) و (دندان نیش) است. هرچند که بسته به نیاز و تشخیص متخصص ارتودنسی، ممکن است هر دندانی کشیده شود. ما در این مقاله به صورت اختصاصی به بررسی چرایی کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی می‌پردازیم. اگر کنجکاو هستید که علت و نحوه انجام این‌کار چیست یا متخصص ارتودنسی به شما توصیه کرده که این دندان را بکشید، حتما این مقاله را بخوانید.

دندان عقل کدام است و چه موقعیتی در فک دارد؟

قبل از اینکه بخواهید درباره کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی چیزی بخوانید ابتدا باید با این دندان و موقعیتش در فک آشنا شوید. دندان عقل نوعی دندان مولر یا مولار (Molar) است که آخرین دندان در هر قوس فکی است. خود دندان‌های مولر که به آن‌ها دندان آسیاب یا آسیا گفته می‌شود، 12 عدد هستند و در هر فک 6 عدد از این مولرها (سه عدد در طرف چپ و سه عدد در طرف راست) وجود دارد که جزء دندان‌های خلفی به شمار می‌روند.

آخرین دندان‌های مولر در هر قوس فکی، همان دندان آسیای سوم یا (Wisdom teeth) هستند. در هر فک 2 عدد و در مجموع 4 دندان مولر سوم یا عقل در هر شخص بالغی وجود دارد. در این مقاله هرگاه اصطلاحات دندان مولر سوم یا آسیای سوم را دیدید بدانید که منظور همان دندان عقل است.

دندان‌های عقل چه زمانی از لثه بیرون می‌آیند؟

این دندان‌ها آخرین دندان‌های دائمی هستند که از لثه بیرون می‌آیند. به طور معمول، سنین 17  تا 22 سالگی را محدوده ظاهر شدن این دندان می‌دانند. یعنی در حالت عادی، افراد معمولا در سن 17 تا 25 سالگی باید بدون مشکلی دندان‌های عقلشان در آمده باشد.

علت اصلی نامیدن این دندان‌ها به دندان عقل نیز، به دلیل دیر درآمدن آن‌ها و درست در زمانی است که عقل افراد ظاهرا بیشتر شده و عاقل‌تر شده‌اند. اگر مایلید که با نحوه روند رویش دندان های دائمی آشنا شوید، روی لینک مشخص شده کلیک کنید تا به طور کامل نحوه رویش دندان شیری و دائمی در قالب یک جدول زمانی را مشاهده کنید.

آیا همه دندان عقل دارند؟

خیر. همه انسان‌ها دندان مولر سوم ندارند. اکثر بزرگسالان به طور طبیعی چهار دندان عقل خواهند داشت، اما در حدود 15-20٪ از افراد جامعه، هرگز یا حداقل یکی از این چهار دندان رشد نمی‌کند. به عبارتی اگرچه در بسیاری از افرادی که تمام دندان های دائمی آن ها در آمده، افرادی هستند که هنوز دندان مولر سوم آنها رویش نکرده است.

در این دندان آسیای سوم وجود دارد اما به  علت مشکلاتی هنوز در نیامده و در داخل بافت لثه به دام افتاده است. به همین خاطر است که به ندرت می توان شخصی را با 32 دندان در دهان  دید که دندان های او کاملا از وسط  تراز  قرار گرفته باشند و عملکرد مطلوبی داشته باشند.

دندان عقل نهفته چیست؟

هانطور که در بخش قبل خواندید همه افراد دندان مولر سوم بیرون آمده ندارند. زمانی که به هر علتی این دندان‌ها در داخل لثه گیر کنند به آن ها دندان نهفته می‌گویند. زمانی که دندان مولر سوم زیر لثه به دام افتاده باشد می‌گویند دندان عقل نهفته است.

علت نهفتگی دندان عقل چیست؟

یکی از اصلی‌ ترین علل نهفتگی دندان عقل، کمبود فضای کافی در فک برای رشد و جای گیری این دندان‌ هاست. در شرایطی که فک به اندازه کافی بزرگ نباشد، پس از افتادن دندان‌ های شیری و رشد دندان‌ های دائمی، فضای لازم برای رشد دندان‌های عقل وجود ندارد. این وضعیت به خصوص در افرادی که دارای فک‌های کوچک تری هستند یا دندان‌ های بزرگتری دارند، شایع‌ تر است.

در نتیجهِ کمبود فضای کافی، دندان‌ های دائمی نمی‌ توانند به درستی و به طور مستقیم رشد کنند. این مسئله باعث می‌ شود دندان‌ ها به صورت کج یا نامنظم در دهان ظاهر شوند و یا به طور کامل زیر لثه نهفته بمانند. این وضعیت می‌ تواند منجر به مشکلات مختلفی از جمله درد، التهاب، عفونت و حتی آسیب به دندان‌های مجاور شود. بنابراین، یکی از دلایل اصلی نهفتگی دندان‌ های عقل، همین فضای ناکافی برای رشد صحیح آن‌ ها است.

بجز این، نهفتگی دندان عقل همچنین می تواند به دلیل اشغال شدن فضای خودش (توسط دندان‌هایی که زودتر رشد کرده‌اند) نیز اتفاق می‌ افتد. در واقع در برخی موارد دندان‌ های دیگر جای خود را در فک اشغال می کنند. حتی اوضاع طوری می شود که فضای بیشتری از حالت نرمالشان می گیرند بنابراین در این وضعیت فضای کافی برای دندان عقل باقی نمی‌ ماند و این دندان مجبور به رشد در زاویه‌های نامناسب یا نهفتگی می‌شود. این مشکل می‌تواند باعث درد و ناراحتی زیادی شود و نیاز به مداخلات جراحی برای خارج کردن دندان نهفته داشته باشد. پیشگیری و تشخیص به موقع نهفتگی دندان‌های عقل می‌تواند به کاهش مشکلات و دردهای ناشی از آن کمک کند.

وضعیت‌های مختلف دندان های نهفته چیست؟

یک دندان آسیای سوم ممکن است یا به طور کامل زیر لثه باشد یا به صورت نصف و نیمه. که به آن نیمه نهفته می‌گویند.  به طور کلی این دندان ممکن است در 4 وضعیت زیر قرار داشته باشد. دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی نیز در خصوص تصمیم‌گیری برای کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی به این 4 وضعیت توجه میکنند:

• با زاویه به سمت دندان جلویی خودش رشد کرده است
• با زاویه به سمت پشت خودش رشد کرده
• با دندان‌های دیگر در زاویه قائمه رشد کرده (مثل اینکه دندان آسیای سوم درون استخوان فک به صورت افقی “خوابیده” است)
• مانند دندان‌های دیگر مستقیم و صاف است اما در استخوان فک حبس شده

علائم نهفتگی دندان عقل چیست؟

برخی اوقات ممکن است که یک دندان نهفته علائم خاصی ایجاد نکند زیرا هنوز باعث ایجاد آسیب نشده است. اما این امکان نیز وجود دارد که کم کم علائم ظاهر شوند. چنانچه به صورت مزمن با علائم زیر در خصوص دندان مولر سوم خود روبر هستید احتمالا پیش از مراجعه به متخصص ارتودنتیست نیاز به کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی خواهید داشت:

• قرمز، حساس و دردناک شدن لثه در خلف دهان
• درد مداوم یا خونریزی در دهان
• مشکل در باز کردن دهان و یا جویدن غذا
• مشکلات تنفسی
• بوی بد دهان

دلیل اهمیت دندان عقل نهفته در ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی دندان، علم منظم کردن دندان‌ها، برطرف کردن نامرتبی، شلوغی و ناهماهنگی های دندانی-فکی است. هر عاملی که باعث بر هم خوردن نظم دندان‌ها شود توسط یک متخصص ارتودنسی برطرف می‌شود.

زمانی که فضای کافی برای رویش دندان‌ها وجود نداشته باشد و یا دندانی نهفته بماند، نظم دندان‌ها به هم می‌ریزد. یک دندان نهفته به وضوح می‌تواند باعث وارد شدن آسیب به دندان‌های مجاور و کج‌تر شدن آن‌ها شود. در نتیجه کشیدن دندان عقل در ارتودنسی یک مساله مهم و قابل بحث است.

دلیل اهمیت کشیدن دندان عقل در ارتودنسی چیست؟

برخی از متخصصان ارتودنسی معتقدند که بهتر است دندان‌های آسیای سوم قبل از شروع درمان ارتودنسی برداشته شود. اما برخی دیگر معتقدند که این دندان‌ها تاثیر چندانی روی پروسه درمان و یا حتی روی دستگاه‌های ارتودنسی ثابت و متحرک ندارند. بسته به وضعیت فک شما و نظر متخصص ارتودنسی‌تان، این امکان وجود دارد که اصلا نیازی به کشیدن دندان عقل نهفته برای ارتودنسی نداشته باشید و همزمان دستگاه های ارتودنسی نصب شوند.

اما اگر فضای کافی برای رشد دندان مولر سوم در دهان شما وجود نداشته باشد، متخصص ارتودنسی به شما پیشنهاد می‌کند قبل از شروع درمان، اقدام به کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی کنید. این مهم، به این دلیل است که اگر دندان آسیای سوم شما حین یا بعد از اتمام مدت زمان ارتودنسی رشد کرده و بیرون بزند، می‌تواند باعث شکست درمان شود. بنابراین کشیدن دندان برای ارتودنسی در طول درمان نیز منصفانه خواهد بود.

آیا کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی واقعا لازم است؟

جامعه دندان پزشکی و مخصوصا متخصصان ارتودنسی معمولا موافق کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی نیستند مگر این که این دندان باعث بروز مشکلاتی زیر شود:

• دندان درد
• ممانعت از حرکت دندان ها در طول درمان ارتودنسی
• بر هم زدن نتایج ارتودنسی بعد از اتمام دوره درمان
• عفونت لثه و دندان
• آسیب به سایر دندان ها
• آسیب به استخوان فک
• آسیب به اعصاب و عروق فکی و دندانی
• و….

آیا من نیازی به کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی دارم؟

متخصص ارتودنسی شما در بررسی های اولیه و با کمک گرفتن از تصاویر رادیولوژی تشخیص می دهد که آیا ضرورتی برای کشیدن دندان مولر سوم از دهان وجود دارد یا نه . گاهی شلوغی  و ازدحام دندان ها  به قدری زیاد است که متخصص ارتودنسی شما چاره ای جز خارج کردن دندان مولر سوم از دهان شما ندارد .

سوالات رایج درباره کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی